21 februari, wat is er zo bijzonder aan deze datum zult u denken? Zeker wel wát. 21 februari is het namelijk Internationale Moedertaaldag. Deze dag is in 2000 door de UNESCO in het leven geroepen, een dag om jaarlijks stíl te staan bij de gelúiden in de wereld. Een dag in het teken van de taalkundige en culturele diversiteit en de meertaligheid, met ieder jaar een specifiek thema (zoals bijvoorbeeld ‘’gebarentalen en braille’’).
In de huidige geglobaliseerde wereld, waarin zoveel mensen het Engels machtig zijn, waarom hebben we dan nog een speciale aandacht voor moedertalen? Het antwoord is verrassend contrasterend: vanwége de steeds verdere toename van het Engels! Júist daarom is het belangrijk om ook aandacht te hebben voor moedertalen, en daarmee voor andere talen dan het Engels.
Waaróm is dit dan belangrijk? Omdat iedere taal een nuance geeft aan een betekenis. Het 1-op-1 vertalen van woorden is soms mogelijk, maar níet altijd. In veel gevallen kom je weliswaar dicht in de buurt, maar is de betekenis toch niet 100% hetzelfde. Of er zit een andere ‘’lading’’ of bijbetekenis aan het woord.
Vergelijk het met reizen. Je kiest een bestemming, laten we zeggen een ‘’doel’’. Deze kan op meerdere manieren worden bereikt: per auto, per bus, per taxi, per fiets, per scooter… Noem maar op! Maar: iedere manier zorgt wel voor een andere reis, met een andere ervaring en bereik. Met een fiets kun je over paden die met een auto onbegaanbaar zijn, met een auto kun je hogere snelheden afleggen, en met een bus heb je je handen vrij waardoor je meer naar buiten kan kijken naar het landschap dat voorbijtrekt. En hoe dichtbij kun je de bestemming benaderen? Kun je voor de deur parkeren, óf is er geen parkeerplaats en kom je met een fiets dus dichter bij de deur?
Op deze manier kan het ook verschillen hoe je met een bepaalde taal een bepaalde betekenis kan benaderen. In hoeverre kom je door een vertaling naar taal 2 in de buurt van de oorspronkelijke betekenis die was ingegeven door taal 1? Dat verschilt per taal. Zo heb je in het Engels het woord ‘’siblings’’, één woord voor zowel broers als zussen. Hoewel nabije familie van het Engels, nog net geen broer en zus, heeft het Nederlands zo’n woord niet! En in het Nederlands is het woord ‘’gezellig’’ dan weer een moeilijk vertaalbaar woord. Dit ‘’vertaalt’’ zich naar de volgende conclusie: een grotere diversiteit aan talen leidt tot een groter bereik, en een groter vermogen tot specificiteit.
Daarnaast is er ook een emotioneel aspect verbonden aan de waarde van moedertalen. Het feit dat de taalkundige en culturele traditie van (oorspronkelijke) groepen (ook) behouden blijft, kan leiden tot meer begrip tussen de verschillende groepen over en weer. Men wordt zich meer bewust waar bepaalde gewaarwordingen vandaan komen. Op deze manier is dit emotioneel aspect niet alleen relevant voor het individu, maar voor de gehele samenleving.
En dit brengt ons bij ons bedrijf. Als Ualise, en voorheen als Kindermedicijn B.V., zetten we ons in voor de samenleving. Met onze producten maken we bovendien veelvuldig gebruik van taal. Dit kan het Nederlands zijn, maar steeds vaker doen we dit ook in andere talen. Doordat we mensen aanspreken in hun moedertaal, vóelen de mensen zich ook meer aangesproken. En daardoor is de kans dat de boodschap overkomt ook groter. Dat maakt de informatieoverdracht des te effectiever en zorgt voor begrip. Het doel van Internationale Moedertaaldag, het doel van Ualise.
Bron: Stijn Croonen