Informatieoverdracht en communicatie binnen de medische wereld, dat is waar Kindermedicijn zich op richt. Maar hoe gaat dat er eigenlijk aan toe buiten de inmenging van Kindermedicijn? Laten we een keer inzoomen op een specifiek thema waar je maar weinig over hoort: het gebruik van beeldspraak in de medische wereld.
Bij beeldspraak, zoals vergelijkingen en ‘’metaforen’’, vergelijkt men een verschijnsel, fenomeen of abstract begrip met iets anders wat een bepaald ‘’beeld’’ oproept bij de aangesprokene. Zo hoopt men iets te verduidelijken. Maar helaas kan het soms juist een tegengesteld effect hebben, of erger. Niet iedereen is namelijk in staat om metaforen goed te begrijpen.
Allereerst kan beeldspraak dus tot misverstanden leiden. Neem bijvoorbeeld het woord ‘’suikerziekte’’, een verouderde benaming voor diabetes die echter nog steeds weleens wordt gebruikt. Weliswaar is diabetes een ziekte waarbij de bloedsuikerspiegel verstoord is. Maar het suggereert ook dat het een ziekte is die je (uitsluitend) krijgt door het eten van suiker.
En zo simpel is het niet. Met het gebruik van beeldspraak moet ook worden uitgekeken wanneer het informatievoorziening naar kinderen betreft. Metaforen waarbij je in je hoofd meerdere beredeneringsstappen moet doorlopen om deze te begrijpen zijn voor die doelgroep niet geschikt.
Naast misverstanden is er in het geval van ziektes ook een emotioneel aspect verbonden aan het gebruik van beeldspraak. Bekend, of beter gezegd berucht, is bijvoorbeeld het vergelijken van een ziekte (meestal kanker) met een oorlogssituatie. ‘’Het is een aanval op het lichaam, waar d.m.v. van onder meer de behandeling tegen gevochten wordt, en als dat niet voldoende is verlies je het gevecht’’. Een erg oneerbiedige uitleg, die suggereert dat een verkeerde afloop van een ziekte volledig de patiënt te verwijten valt omdat deze niet hard genoeg gevochten zou hebben. Hoewel waarschijnlijk niet zo bedoeld, is dit toch een kwade ondertoon die hiermee gesuggereerd wordt.
En zo zijn er wel meer ‘’beeldspraakachtige uitspraken’’ die een verkeerde ondertoon hebben, of zo kunnen worden opgevat. ‘’Je krijgt wat je hebben kan’’, ‘’het was zijn tijd’’. Dit soort uitspraken kunnen, deels afhankelijk van de situatie, erg kwalijk overkomen. Het valt ook niet uit te sluiten dat ondertoon, sfeer en dergelijke een belangrijke invloed hebben op een ziekteproces. Zie ook het bestaan van het placebo-effect.
Wanneer men als arts een ziekte dan vergelijkt met een oorlogssituatie (een stressvolle situatie dus), jaag je dan een patiënt niet nog meer angst en stress aan terwijl deze voor het genezingsproces eerder gebaat is bij rust en bemoediging? Het is goed voor artsen en andere medici om hier in ieder geval eens bij stil te staan, en het eigen taalgebruik en beeldspraak eens onder de loep te nemen.
En zo hebben we het onderwerp ‘’medische beeldspraak’’ eens nader in beeld gebracht, en hebben we als Kindermedicijn ons nu eens op een andere manier laten zien. En zo dragen we deze keer bij aan het verbeteren van de communicatie door bewustwording, in plaats van door onze producten en diensten.